Κλειστά για τρίτη συνεχόμενη χρονιά
παραμένουν τα γκισέ για Σόφια, Βουκουρέστι, Κωνσταντινούπολη, Βελιγράδι
και Σκόπια στον ΟΣΕ.
"Γκασταρμπάιτερ" τη δεκαετία του '50 και του
'60 αποχαιρετούσαν μέσα από τα κουπέ με δάκρυα στα μάτια συγγενείς και
φίλους, έμποροι με βαλίτσες στα χέρια επιβιβάζονταν στα βαγόνια
προσδοκώντας να φέρουν πίσω εμπορικές συμφωνίες αλλά και αργότερα τη
δεκαετία του '80 παρέες νεαρών ορμούσαν στις αποβάθρες, ξεκινώντας την
περιπέτεια με interRail για να φτάσουν σε όλα τα μήκη και πλάτη της
Ευρώπης. Ηταν τα χρόνια εκείνα που από τη Θεσσαλονίκη οι σιδηροδρομικές
γραμμές έφταναν σε κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. ...
Πέντε χρόνια πέρασαν
από τότε που ο υπουργός Μεταφορών Μιχάλης Λιάπης συνταξίδευε με τον
Τούρκο ομόλογό του Μπιναλί Γιλντιρίμ από τη Θεσσαλονίκη για την
Κωνσταντινούπολη με την αμαξοστοιχία «Dostluk tren» ή αλλιώς «Φιλία
Εξπρές», εγκαινιάζοντας οι δύο άνδρες τη συγκεκριμένη σύνδεση.
Συμβόλιζε, όπως είχαν πει, τη «νέα εποχή στις σχέσεις των δύο χωρών».
Λίγο πριν αναχωρήσει για την Πόλη, μάλιστα, ο Μιχάλης Λιάπης εξήγγειλε
και την ανάπτυξη του Πανευρωπαϊκού Αξονα 10 (Θεσσαλονίκη - Σκόπια -
Βελιγράδι - Ζάγκρεμπ - Λιουμπλιάνα - Σάλτσμπουργκ), σχέδιο που όμως
έμεινε στις σκουριασμένες… ράγες.
Σήμερα, ακριβώς 12 μήνες πριν η
Θεσσαλονίκη αναλάβει τα ηνία της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας, ο
διάδρομος εκδοτηρίων Νο 2 που εξυπηρετεί σταθερά τους διεθνείς
προορισμούς είναι κλειστός. Κανένα τρένο από και προς τη Θεσσαλονίκη δεν
ταξιδεύει για το εξωτερικό. Η αντίστροφη μέτρηση απαξίωσης του
σιδηροδρομικού δικτύου ξεκίνησε στις 22 Δεκεμβρίου 2010 όταν η διοίκηση
της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, στο πλαίσιο μείωσης των λειτουργικών δαπανών της,
ανακοίνωνε περικοπές δρομολογίων ακρωτηριάζοντας όλους τους διεθνείς
προορισμούς. «Η Θεσσαλονίκη είναι ευρωπαϊκή πόλη και θα πρέπει να
συνδέεται με προορισμούς του εξωτερικού. Τα ελλείμματα δεν
δημιουργήθηκαν από την πληθώρα δρομολογίων. Από αλλού έπρεπε να κοπούν
δαπάνες», απαντά καυστικά ο 80χρονος πρόεδρος του Μουσείου Φίλων
Σιδηροδρόμου, Ευθύμιος Κοντόπουλος. Τα δρομολόγια Θεσσαλονίκη - Σκόπια -
Βελιγράδι, Θεσσαλονίκη - Σόφια - Βουκουρέστι και Θεσσαλονίκη -
Κωνσταντινούπολη τελικά διακόπηκαν. Ταυτόχρονα και οι υπηρεσίες που
προσφέρουν τα τρία σιδηροδρομικά δίκτυα, όπως InterRail, Balkan Express
και Eurail, μπήκαν στο ντουλάπι.
Ο επίλογος της διεθνούς
συρρίκνωσης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ γράφτηκε πριν από μια βδομάδα, όταν σταμάτησαν
και τα λεωφορεία της εταιρίας προς Σόφια. «Η σύμβαση με την εταιρία
βουλγαρικών συμφερόντων με την οποία συνεργαζόμασταν έληξε και ακόμη δεν
έχει ανανεωθεί, αν και το λεωφορείο ήταν γεμάτο σχεδόν κάθε μέρα», λέει
οδηγός της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Αίνιγμα παραμένουν και οι προθέσεις της εταιρίας
για την τύχη των γραμμών του εξωτερικού. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες
του «ΑτΚ», κυρίως Τούρκοι αλλά και Βούλγαροι επιθυμούν διακαώς την
επαναλειτουργία των σιδηροδρομικών γραμμών. Το θέμα σκοντάφτει στην
ελληνική πλευρά λόγω των οικονομικών δυσκολιών που περνά η χώρα, τόνιζε
προ ημερών Τούρκος αξιωματούχος.
InerRail, Balkan Express, Eurail
Το
φτωχό σιδηροδρομικό δίκτυο φέρνει παρενέργειες και στην ταξιδιωτική
κίνηση. Κενό γράμμα παραμένουν και οι τρεις διεθνείς ταξιδιωτικές κάρτες
οι οποίες, αν και μπορούν να εκδοθούν στη Θεσσαλονίκη, δεν μπορούν να
χρησιμοποιηθούν λόγω έλλειψης δρομολογίων προς το εξωτερικό.
«Σε
ένα χρόνο η Θεσσαλονίκη θα υποδεχθεί μια γιορτή των νέων ανθρώπων.
Γίνεται Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας. Ολα αυτά τα νέα παιδιά πώς θα
έρθουν; Αεροπορικώς με Bussiness class; Και πού θα διανυκτερεύσουν τη
στιγμή που η πόλη μας δε διαθέτει ξενώνες νεότητας;», αναρωτιέται το
μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΕΟΤ, Μιχάλης Τριανταφυλλίδης.
Ανήσυχη για το θέμα εμφανίζεται και η αντιδήμαρχος Νεότητας και
Εθελοντών, Μαρία Πασχαλίδου, σημειώνοντας ότι το επόμενο διάστημα ο
δήμος θα αναλάβει πρωτοβουλίες προκειμένου να βρεθεί μια φόρμουλα.
Η
κάρτα InterRail εξασφαλίζει σε πολύ χαμηλές τιμές μεταφορά με τρένο σε
30 ευρωπαϊκές χώρες, η Balkan Express παρέχει απεριόριστα ταξίδια 5, 10 ή
15 ημερών, τα οποία πραγματοποιούνται μέσα σ' ένα μήνα στην α' θέση σε
επτά χώρες των Βαλκανίων. Αντίστοιχα εκπτωτικά προγράμματα προσφέρει και
η Eurail σε ταξιδιώτες εκτός ΕΕ. Ωστόσο η Ελλάδα δεν διαθέτει
σιδηροδρομική σύνδεση με τις συγκεκριμένες χώρες.
Οι διεθνείς συνδέσεις
Και
όμως μέχρι να φτάσουμε στη σημερινή απομόνωση του «σιδηροδρομικού
κόμβου» της Θεσσαλονίκης, τα τρένα από την πρωτεύουσα της Μακεδονίας
αλώνιζαν το εξωτερικό από το 1871 λέει ο Ευθύμιος Κοντόπουλος. Την
χρονιά εκείνη ξεκίνησε η γραμμή για Σκόπια - Μιτρόβιτσα. Δεκαεπτά χρόνια
μετά, στις 15 Μαΐου 1888, μπήκε στις ράγες και το πρώτο ευρωπαϊκό τρένο
που πήγαινε Νις και λίγο αργότερα κατέληγε στο σταθμό του Βελιγραδίου.
«Hταν
μία μεγάλη μέρα για τη Θεσσαλονίκη. Eγινε χαμός. Διεθνείς
προσωπικότητες είχαν κατακλύσει το σταθμό, γιορτάζοντας το γεγονός»,
περιγράφουν οι εφημερίδες της εποχής εκείνης. Από το 1896 δύο τρένα τη
μέρα συνέδεαν τη Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολη. Γεμάτα ήταν τα
βαγόνια με ξενιτεμένους που άφηναν τη χώρα για τις… πολιτείες της
Κεντρικής Ευρώπης τις δεκαετίες του '50 και του '60. Από το 1957 δύο
τρένα, το «εξπρές Ελλάς» και το «Ακρόπολις», μετέφεραν τους μετανάστες
στο Μόναχο. «Νύχτα-μέρα και στα δύο τρένα γινόταν το ''έλα να δεις'' από
κόσμο», θυμάται Ευθύμιος Κοντόπουλος. Το 1966 η Θεσσαλονίκη συνδέθηκε
με τη Σόφια με δύο τρένα καθημερινά, ένα το πρωί και ένα το βράδυ, αλλά
οι γραμμές πλέον έχουν νεκρώσει...
Τίμος Φακάλης-Αγγελιοφόρος