Ανακάλυψα σε ένα παλιό βιβλίο μια μαθητική έκθεση του Στάλιν και έμεινα με ανοιχτό το στόμα, η έκθεση δείχνει με μεγάλη ακρίβεια το τι θα έκανε όταν ... μεγάλωνε.
Ο μαθητής Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι (1879-1953), που αργότερα έγινε γνωστός με το παρατσούκλι Στάλιν (Χαλύβδινος) έγραψε, όταν ήταν μαθητής, μια έκθεση που κίνησε την περιέργεια του δασκάλου του πάνω στους λόγους που προκάλεσαν τη δολοφονία του Καίσαρα. Ο νεαρός ανέφερε τις ακόλουθες αδυναμίες του Καίσαρα: ...
1. Την έλλειψη ενός προσωπικού μηχανισμού δύναμης
έναντι στον μηχανισμό δύναμης του Κράτους και της Συγκλήτου.
2. Την ανεξαρτησία που είχε δώσει στους επαρχιακούς διοικητές, αντί να τους την αφαιρέσει
3. Την επιείκεια που έδειχνε απέναντι στους αριστοκράτες εχθρούς του στη Σύγκλητο. Προσπαθούσε να τους κάνει φίλους και συμμάχους αντί να τους υποτάξει ή να τους εξοντώσει. Με αυτό τον τρόπο, έγινε τελικά θύμα τους.
Ο μαθητής είχε προσθέσει ένα σχεδιάγραμμα, με τον Καίσαρα ως κεντρικό σημείο. Κόκκινοι κύκλοι συμβόλιζαν την κεντρική εξουσία και λευκοί τα τρωτά της σημεία. Ο δάσκαλός του, που ήξερε τις σοσιαλιστικές τάσεις του νεαρού, ξαφνιάστηκε και τον ρώτησε:
2. Την ανεξαρτησία που είχε δώσει στους επαρχιακούς διοικητές, αντί να τους την αφαιρέσει
3. Την επιείκεια που έδειχνε απέναντι στους αριστοκράτες εχθρούς του στη Σύγκλητο. Προσπαθούσε να τους κάνει φίλους και συμμάχους αντί να τους υποτάξει ή να τους εξοντώσει. Με αυτό τον τρόπο, έγινε τελικά θύμα τους.
Ο μαθητής είχε προσθέσει ένα σχεδιάγραμμα, με τον Καίσαρα ως κεντρικό σημείο. Κόκκινοι κύκλοι συμβόλιζαν την κεντρική εξουσία και λευκοί τα τρωτά της σημεία. Ο δάσκαλός του, που ήξερε τις σοσιαλιστικές τάσεις του νεαρού, ξαφνιάστηκε και τον ρώτησε:
- Όχι, απάντησε ο μαθητής, γιατί η δύναμη του μονάρχη στηρίζεται μόνο στη
δύναμη του κρατικού μηχανισμού. Στο διάγραμμά μου, η κρατική δύναμη στηρίζεται
σε έναν εντελώς προσωπικό μηχανισμό!
Φαίνεται ότι αυτός ο νεαρός, που σήμερα το όνομά του στέκεται, επίσημα πια και αναγνωρισμένα από όλους, δίπλα σε αυτό του Χίτλερ, ανέπτυσσε από πολύ μικρός τη θεωρία μιας κρατικής δύναμης που θα ήταν πολύ πιο απολυταρχική και από αυτή του Τσάρου. Τριάντα περίπου χρόνια αργότερα, ξεκίνησε ο αγώνας για τη διαδοχή του Λένιν, που μέχρι τότε ήταν ο αναμφισβήτητος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης. Ο αγώνας αυτός άρχισε μετά την πρώτη εγκεφαλική συμφόρηση του Λένιν, τον Μάιο του 1922. Στις αρχές του 1924 ήταν σχεδόν ανάπηρος και δεν μπορούσε να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Πολιτμπυρό. Το ζήτημα της διαδοχής έγινε ξαφνικά καυτό και ο μόνος που είχε λάβει τα μέτρα του γι’ αυτό το ενδεχόμενο, ύστερα μάλιστα από μακρόχρονη προετοιμασία, ήταν ο νεαρός που είχε γράψει την παραπάνω έκθεση.
Φαίνεται ότι αυτός ο νεαρός, που σήμερα το όνομά του στέκεται, επίσημα πια και αναγνωρισμένα από όλους, δίπλα σε αυτό του Χίτλερ, ανέπτυσσε από πολύ μικρός τη θεωρία μιας κρατικής δύναμης που θα ήταν πολύ πιο απολυταρχική και από αυτή του Τσάρου. Τριάντα περίπου χρόνια αργότερα, ξεκίνησε ο αγώνας για τη διαδοχή του Λένιν, που μέχρι τότε ήταν ο αναμφισβήτητος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης. Ο αγώνας αυτός άρχισε μετά την πρώτη εγκεφαλική συμφόρηση του Λένιν, τον Μάιο του 1922. Στις αρχές του 1924 ήταν σχεδόν ανάπηρος και δεν μπορούσε να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Πολιτμπυρό. Το ζήτημα της διαδοχής έγινε ξαφνικά καυτό και ο μόνος που είχε λάβει τα μέτρα του γι’ αυτό το ενδεχόμενο, ύστερα μάλιστα από μακρόχρονη προετοιμασία, ήταν ο νεαρός που είχε γράψει την παραπάνω έκθεση.
Όταν οι μπολσεβίκοι κατέλαβαν την εξουσία, το
φθινόπωρο του 1917, ίδρυσαν την πρώτη επαναστατική κυβέρνηση και ο Στάλιν
βρισκόταν ανάμεσα στους 14 Επιτρόπους του Λαού, αλλά είχε το φαινομενικά
λιγότερο ισχυρό υπουργείο, το Υπουργείο των Εθνοτήτων. Αυτή ήταν μια λύση για
να μην αγνοήσουν εντελώς τον σύντροφο από την Γεωργία. Το Υπουργείο του δεν
είχε καμιά σημασία, η ηγεσία της Πετρούπολης δεν είχε καμιά επίδραση στις μη
ρωσικές εθνότητες. Μετά από 4 χρόνια εμφύλιου πολέμου και εγκαθίδρυσης της
Σοβιετικής εξουσίας η κομμουνιστική δικτατορία είχε χαλαρώσει και στα πλαίσια
της ανοικοδόμησης, ο Λένιν ανήγγειλε τη σχετικά φιλελεύθερη Νέα Οικονομική
Πολιτική. Οι μπολσεβίκοι αρχηγοί τέθηκαν επικεφαλής των τομέων στους οποίους
είχαν διακριθεί, αλλά καμια από τις ζωτικές θέσεις δεν δόθηκε στον Στάλιν που
αρκέστηκε σε μια δευτερεύουσα θέση, την ηγεσία του γραφειοκρατικού κομματικού
μηχανισμού.
Κανείς δεν υποψιάστηκε τότε ότι ο Στάλιν θα χρησιμοποιούσε τον ίδιο
τον κομματικό μηχανισμό για να φτάσει στην παντοδυναμία. Το 1919 ο Στάλιν έγινε
διευθυντής του Ράμπκριν, της Επιθεώρησης Εργατών και Αγροτών. Αυτός ο θεσμός
που ήταν ένα όργανο ελέγχου των επιτρόπων και υπαλλήλων, μετατράπηκε από τον
Στάλιν σε ένα είδος μυστικής αστυνομίας μέσα στους κόλπους του κόμματος. Το
1922, με διάφορους χειρισμούς που δεν έχουν γίνει ακόμα σε βάθος γνωστοί,
κατάφερε να γίνει Γενικός Γραμματέας του κόμματος και άρχισε να προωθεί την
περιφερειακή ανασυγκρότηση των οργανώσεων κατά αυστηρά συγκεντρωτικό τρόπο. Το
1923, οι υπάλληλοι της Σιβηρίας ήξεραν καλά ότι δεν εξαρτώνται από τους
επιτρόπους της περιοχής, αλλά από την καλή, ή κακή διάθεση του Γενικού
Γραμματέα. Ένα χρόνο αργότερα, όταν πέθανε ο Λένιν, ο Στάλιν ήταν ήδη ο
μυστικός κυρίαρχος της κομματικής μηχανής. Για τα υψηλά στελέχη, τους ιθύνοντες
μπολσεβίκους, ίσχυαν οι δημοκρατικοί κανόνες που είχε προβλέψει ο Λένιν.
Ελευθερία γνώμης, ανοιχτές συζητήσεις, δημιουργία παρατάξεων που διαφωνούσαν.
Τα μέλη του κόμματος, ακόμα κι αν παρεξέκλιναν από τη γραμμή του κόμματος, δεν
μπορούσαν να συλληφθούν, η υπέρτατη τιμωρία ήταν ο αποκλεισμός από το κόμμα. Ο
Τρότσκυ, ως έμπιστος του Λένιν και ως αρχηγός του νικηφόρου Ερυθρού Στρατού ήταν
ο οφθαλμοφανής και αναμφισβήτητος διάδοχός του, δεν ήξερε όμως καθόλου από
πολιτική και μηχανορραφίες, όπως ο Στάλιν που επέδειξε ιδιαίτερο ταλέντο σε
αυτούς τους τομείς.
Ο Στάλιν εκμεταλλεύθηκε όσο καλύτερα μπορούσε το φόβο ή τη ζήλεια μελών
του Πολιτμπυρό για τον Τρότσκυ και μαζί με τους Ζηνόβιεφ και Καμένεφ έφτιαξε
μια τριανδρία, τη λεγόμενη Τρόικα. Πρέπει να πούμε εδώ ότι ο μόνος που είχε
καταλάβει πολύ καλά την πραγματική φύση του Στάλιν, ήταν ο ίδιος ο Λένιν. Ο
επίτροπος Εθνοτήτων είχε σταλεί από τη Μόσχα στην κατεχόμενη από Ρωσικά
στρατεύματα Γεωργία, όπου καθιέρωσε ένα πρωτοφανές καθεστώς τρόμου που δεν
στρεφόταν μόνο ενάντια στους εχθρούς του σοσιαλισμού, αλλά και ενάντια αγνών
και πιστών Γεωργιανών κομμουνιστών. Χρειάστηκε να επέμβει ο ίδιος ο Λένιν για
να σταματήσει το λουτρό αίματος. Έγραψερ ότι το κόμμα είχε αποτελματωθεί, πως η
τσαρική καταπίεση των εθνοτήτων είχε πασαλειφθεί με λόγο σοβιετικό βερνίκι και
πως είχε έρθει ο καιρός να ληφθούν μέτρα ενάντια στη γραφειοκρατία του κόμματος
και του κράτους που είχε διογκωθεί υπερβολικά.
Ένα μήνα πριν πεθάνει, έγραφε στη διαθήκη του:
Απ’ τον καιρό που ο σύντροφος Στάλιν έγινε Γενικός Γραμματέας του κόμματος, συγκεντρώνει στα χέρια του μια τεράστια δύναμη και δεν είμαι βέβαιος ότι ξέρει πάντα να χρησιμοποιεί αυτή τη δύναμη με την αναγκαία προσοχή.
Οκτώ μέρες αργότερα, πρόσθεσε ένα υστερόγραφο:
Η αδίστακτη συμπεριφορά του Στάλιν είναι απαράδεκτη για τη θέση του Γενικού Γραμματέα. Γι’ αυτό προτείνω να βρεθεί τρόπος να απομακρυνθεί και να δοθεί το αξίωμα σε άλλον άνθρωπο, καλύτερο, πιο υπομονετικό, πιο ευγενικό, λιγότερο κακότροπο.
Τον Ιανουάριο του 1924 ο Λένιν πέθανε και 4 μήνες αργότερα συνήλθε η Κεντρική Επιτροπή για να λάβει γνώση της πολιτικής διαθήκης του.Τα μέλη της Επιτροπής τρόμαξαν όταν έμαθαν τη γνώμη του νεκρού αρχηγού για τον Στάλιν. Φαίνεται όμως ότι προτίμησαν τον κακό χαρακτήρα του Στάλιν από μια δικτατορία του Τρότσκυ, γεγονός πάντως είναι ότι χάρη στην πειστικότητα των άλλων δύο της Τριανδρίας, αποφασίσθηκε να αγνοηθεί η τελευταία συμβουλή του Λένιν και η Επιτροπή έκρινε σκόπιμο να αποκρύψει τη διαθήκη. Ο Στάλιν κινδύνευσε πολύ, διατήρησε όμως τη θέση του και αποφάσισε να μην ξανακινδυνεύσει, χρησιμοποιώντας τον αγαπημένο του θεσμό: τη μυστική αστυνομία.Τα κατάφερε και μάλιστα πολύ καλά. Εκεί που δεν τα κατάφερε είναι στο τι φήμη άφησε πίσω του..
Διαβάζοντας εκ των υστέρων τη μαθητική έκθεση του Στάλιν, περνάνε διάφορα από το μυαλό. Μερικοί άνθρωποι δείχνουν από μικροί, και ξεκάθαρα, τι θα επιδιώξουν στη ζωή τους. Το έχουν μέσα τους που λένε. Έχουν ασυγκράτητη δίψα για την εξουσία και κάνουν τα πάντα για να την κατακτήσουν. Κι όταν το καταφέρουν, κολλάνε πάνω της, δεν μπορούν ν’ απαγκιστρωθούν με τίποτα. Σε ποια κατηγορία ανήκουν όμως αυτοί οι άνθρωποι; Πού μπορούμε να τους εντάξουμε; Πώς τους αναγνωρίζουμε; Ο Μάσλοου θα έλεγε ότι ανήκουν στην κατηγορία των ατόμων υψηλής κυριαρχικότητας (στο 5% του πληθυσμού), αλλά στην ίδια κατηγορία ανήκαν και άτομα όπως οι Γαλιλαίος, Νεύτωνας. Νίτσε, Αϊνστάιν, Μπρετόν, Γκουρτζίεφ, Ντεμπόρ και πλήθος άλλων ανθρώπων που μεγαλούργησαν. Το ότι είναι κάποιος κυριαρχικός δεν τον κάνει αυτόματα καλό ή κακό...
egertitoi