Καθώς το Πάσχα των Ελλήνων πλησιάζει, η κυβέρνηση διατυμπανίζει στα κανάλια ότι η πολυπόθητη ανάπτυξη είναι έτοιμη να κάνει την άφιξη της στην Ελλάδα. Οι πληροφορίες βέβαια αναφέρουν ότι τα έσοδα του Μαρτίου καταρρεύσαν, καθώς υποχώρησαν κατά 25%. Θες ότι δεν ...
έχουν να πληρώσουν, θες ότι η κυπριακή κρίση οδηγεί πολλούς στην αποταμίευση για τις δύσκολες ημέρες παρά η πληρωμή φόρων και εισφορών, η ουσία είναι ότι ο Μάρτιος προκάλεσε τρόμο στα κρατικά ταμεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η μαύρη τρύπα στα έσοδα του πρώτου τριμήνου αγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ και με αναγωγή σε σχέση με τους ετήσιους στόχους η τρύπα θα προσεγγίσει ή και θα ξεπεράσει τα 3 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους. Στα στοιχεία δεν περιλαμβάνονται και οι εισπράξεις των ασφαλιστικών ταμείων, οι οποίες το πρώτο τρίμηνο έχουν καταρρεύσει κι εμφανίζουν τρύπα περίπου750 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι χώρες με τα υψηλότερα δημόσια έσοδα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, έχουν υψηλούς συντελεστές άμεσης φορολογίας (σχεδόν διπλάσιους σε σχέση με την έμμεση) και υψηλούς συντελεστές φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων φυσικών προσώπων. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν π.χ. η Δανία, η Σουηδία και το Βέλγιο. Στον αντίποδα βρίσκονται χώρες, όπως π.χ. η Σλοβακία, η Λιθουανία και η Ρουμανία, με χαμηλούς συντελεστές άμεσης φορολογίας, υψηλότατη φοροδιαφυγή, χαμηλούς συντελεστές φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων και τελικά με χαμηλά δημόσια έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Προφανώς, η συσχέτιση αυτή δεν είναι τυχαία. Η αίσθηση δικαίου, που συνοδεύει την υψηλή φορολόγηση των μεγάλων εισοδημάτων, καθώς και την υψηλή άμεση φορολογία, οδηγεί σε υψηλά δημόσια έσοδα και στη συνέχεια σε αυξημένες κοινωνικές παροχές, με τις χώρες της πρώτης ομάδας να διαθέτουν κατά μέσο όρο 35% του ΑΕΠ σε αυτές τις παροχές, ενώ οι χώρες της δεύτερης (Ελλάδα) να διαθέτουν κατά μέσο όρο μόνο 24% του ΑΕΠ.
Οι οικονομικές επιδράσεις της φορολογίας εκδηλώνονται και ρυθμίζουν την οικονομική ισορροπία μεταξύ των πολιτών και την σχέση τους με την κατανάλωση, την παραγωγή,την κατανομή των αγαθών και όλου του πλούτου. Είναι δεδομένο ότι τα φορολογικά μέτρα και ο φορολογικός σχεδιασμός στο πλαίσιο λειτουργίας ενός φορολογικού συστήματος δημιουργούν αντανακλαστικά σοβαρές συνέπειες στην λειτουργία της οικονομίας. Υπέρμετρη ή χαμηλή φορολογία, ασταθής ή σταθερή φορολόγηση, πολλές ή αιφνίδιες αλλαγές στο σύστημα επηρεάζουν σίγουρα την ανάπτυξη, ενώ δημιουργούν «αρνητική» ή «ελκυστική» ατμόσφαιρα στις επενδύσεις.
Δεν υπάρχει «ιδανικό» σύστημα φορολογίας που να μπορεί να επιτύχει ταυτόχρονα μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, περισσότερες ώρες εργασίας, μεγαλύτερη οικονομική αποτελεσματικότητα και μικρότερη εισοδηματική ανισότητα. Ποιο φορολογικό σύστημα είναι καταλληλότερο; Εξαρτάται από τους στόχους που έχει η πολιτεία σε κάθε περίπτωση και η οικονομική συγκυρία. ∆εν υπάρχει τέλειο φορολογικό σύστημα, υπάρχουν όμως κατάλληλα φορολογικά μέτρα προς αντιμετώπιση, καταστολή, πρόληψη των προβλημάτων λειτουργίας της οικονομίας και εν γένει της λειτουργίας ενός ολοκλήρου κράτους.
Η διαμόρφωση των φορολογικών συστημάτων είναι μια σύνθετη διαδικασία στην οποία συντελούν οικονομικοί, νομικοί , διοικητικοί και πολιτικοί παράγοντες. Οι επιδράσεις του κάθε φορολογικού συστήματος στο οικονομικό, κοινωνικό επίπεδο είναι καθοριστικές. Το ύψος των φορολογικών συντελεστών, ο καθορισμός της φορολογικής βάσης, το μείγμα των άμεσων και έμμεσων φόρων, η παραχώρηση φορολογικών προνομίων ή κινήτρων, ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας της φορολογικής διοίκησης αποτελούν αντικείμενα απόφασης από κάθε ξεχωριστό κράτος, με βασική προτεραιότητα τα εθνικά συμφέροντα.
Ορισμένες από τις πιο γνωστές και βασικές αρχές οι οποίες θα πρέπει να διέπουν ένα σύστημα οργάνωσης φόρων είναι:
- ∆ιαφάνεια
- Ουδετερότητα
- Ευρύτητα φορολογικής βάσης
- Απλότητα
- Σταθερότητα
- Λειτουργικότητα
- Να στοχεύει στην ανάπτυξη
- Η ισορροπία των φόρων
- Η ισότητα. Με βάση την αρχή της φορολογικής ισότητα ο καθένας πληρώνειφόρους ανάλογα με τις δυνάμεις του.
- Η νομιμότητα
- Η αναλογία και η παρουσία των παραπάνω χαρακτηριστικών διαφέρει από ένα φορολογικό σύστημα σε σχέση με άλλο.
Η αστάθεια του φορολογικού πλαισίου αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, καθώς οι συχνές αλλαγές στη νομοθεσία, αλλά και οι «έκτακτες» εισφορές ακυρώνουν κάθε πρόβλεψη και βγάζουν εκτός πλαισίου κάθε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο προγραμματισμό. Η ειλικρίνεια των φορολογούμενων δεν επιβραβεύεται, ενώ αντίθετα επιβραβεύεται η φοροδιαφυγή αφού μέσα από τα πλυντήριο των αλλεπάλληλων περαιώσεων ανακυκλώνεται και δυναμώνει. Θεωρείται ο φορολογούμενος εκ προοιμίου φοροφυγάς, στον οποίο δίνεται "χάρη" πληρώνοντας το τίμημα της κάθε περαίωσης. Επιπλέον αν φοροδιαφύγεις, πληρώνεις λιγότερο όχι μόνο στον αρχικό φόρο αλλά και στον φόρο με τις περαιώσεων, λειτουργεί λοιπόν διπλό κίνητρο για φοροδιαφυγή.
Θα μπορούσαμε να μιλάμε και να γράφουμε μέρες, για το κατάπτυστο φορολογικό καθεστώς της Ελλάδος, αλλά δεν θα εξυπηρετήσει αυτήν την ώρα. Είναι θέμα πολιτικής διαχείρισης και Εθνικής Ηγεσίας, με όραμα αλλά και βούληση αντιπαράθεσης απέναντι σε οργανωμένα συμφέροντα. Τα χαρακτηριστικά της σύγκρουσης απέναντι στα οργανωμένα συμφέροντα και τους διεθνείς τοκογλύφους τα διαθέτει μόνο η Χρυσή Αυγή, η οποία τίθεται στην διάθεση του Ελληνικού λαού, με γνώμονα την άμεση επίλυση όλων αυτών των προβλημάτων.
Παναγιώτης Παγκάκης, οικονομολόγος
Τ.Ο. Καρδίτσας