Σε έναν απέραντο μπαζότοπο έχει μετατραπεί η ύπαιθρος της Θεσσαλονίκης.
Αρμόδιοι αλλά και απλοί πολίτες αδιαφορούν και διαιωνίζουν την άθλια
αυτή κατάσταση, παραβαίνοντας το σχετικό νόμο που ισχύει -αλλά δεν
εφαρμόζεται- εδώ και δυο χρόνια για τη διαχείριση των μπάζων (απόβλητα
εκσκαφών, κατασκευών, κατεδαφίσεων) δημόσιων και ιδιωτικών έργων.
Ο
νόμος δεν τηρείται καν από τις αρμόδιες υπηρεσίες και το αποτέλεσμα
είναι όλα τα υλικά που θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν να πετιούνται σε
ρέματα, χειμάρρους, πρανή δρόμων και να ρυπαίνουν ή να απειλούν με
πλημμύρες οικισμούς.
Στις αρνητικές επιπτώσεις και η ασυνέπεια της
χώρας (για πολλοστή φορά) απέναντι στην εφαρμογή των ευρωπαϊκών
αποφάσεων, στόχων και οδηγιών, αφού, αντί πλέον να έχει επιτευχθεί
ανακύκλωση αυτών των υλικών σε ποσοστό 30%, τώρα γίνεται ενημέρωση στους
δήμους κι ακόμη χειρότερα συζητείται η έναρξη εφαρμογής του νόμου...
Ο
νόμος που ισχύει από τον Αύγουστο του 2010 για τα μπάζα τα οποία
προκύπτουν από ιδιωτικά έργα (κατεδαφίσεις οικοδομών, ανακαινίσεις
κτιρίων κ.τ.λ.) και από δημόσια έργα τεχνικών υποδομών (φυσικό αέριο,
έργα οργανισμών κοινής ωφέλειας, αναπλάσεις, έργα ύδρευσης και
αποχέτευσης κ.τ.λ.) προβλέπει ότι αυτά θα διαχειρίζονται
(ανακυκλώνονται) με συγκεκριμένο τρόπο.
Στόχος του νομοθέτη είναι
«να μπει ένα φρένο σε αυτήν την παράνομη δραστηριότητα και να μην
απειλείται η δημόσια υγεία και η ποιότητα ζωής των πολιτών». Ο νόμος
επιβάλλει σε όλες τις εργολαβικές επιχειρήσεις να αποδεικνύουν ότι τα
απόβλητα που προκύπτουν από τα έργα που κατασκευάζουν δεν οδηγούνται σε
ρέματα και χωματερές, αλλά σε κατάλληλα αδειοδοτημένες μονάδες.
Για
να γίνει αυτό, ο νόμος προβλέπει την ίδρυση συστημάτων εναλλακτικής
διαχείρισης αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων, τα οποία
ελέγχουν πλέον τόσο τις εργολαβικές επιχειρήσεις όσο και τις μονάδες
ανακύκλωσης των αποβλήτων αυτών. Ο έλεγχος πραγματοποιείται εφόσον κάθε
εργολαβική επιχείρηση πριν αναλάβει ένα έργο, καταθέσει σύμβαση
συνεργασίας με ένα σύστημα, βάσει της οποίας δεσμεύεται να οδηγήσει τα
απόβλητα σε μία μονάδα ανακύκλωσης που συνεργάζεται με το εν λόγω
σύστημα.
Στα ιδιωτικά έργα (οικοδομές κυρίως), η κατάθεση της
βεβαίωσης αυτής γίνεται στην αρμόδια πολεοδομία, προκειμένου να εκδοθεί
άδεια δόμησης. Στα δημόσια έργα, η βεβαίωση αυτή κατατίθεται στο φορέα
του έργου (δήμος, περιφερειακή ενότητα, ΔΕΚΟ κ.λπ.), προκειμένου να
μπορέσει να υπογράψει τη σύμβαση ανάθεσης του έργου και να ξεκινήσει τις
εργασίες του.
Τι γίνεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη; «Η
εφαρμογή της νομοθεσίας καθυστερεί, λόγω ολιγωρίας των αρμόδιων
υπηρεσιών. Τόσο οι πολεοδομίες όσο και οι υπηρεσίες των δημόσιων έργων
δεν απαιτούν από τις κατασκευαστικές εταιρίες που αναλαμβάνουν έργα να
καταθέτουν συμβάσεις συνεργασίας με συστήματα. Ενδεικτικά, για τα
ιδιωτικά έργα ο νέος νόμος 4030/2011 που καθορίζει τη διαδικασία έκδοσης
αδειών δόμησης, δεν περιλαμβάνει στα απαιτούμενα δικαιολογητικά τη
σύμβαση συνεργασίας του εργολάβου με σύστημα, παρόλο που ψηφίστηκε δύο
χρόνια σχεδόν μετά την έκδοση της ΚΥΑ για τη διαχείριση των αποβλήτων
εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων. Επίσης και σε ό,τι αφορά τα
δημόσια έργα, τα τεύχη δημοπράτησής τους δεν περιλαμβάνουν τον όρο της
κατάθεσης σύμβασης συνεργασίας με σύστημα προκειμένου να υπογραφεί η
σύμβαση ανάθεσης του έργου με εργολαβική ανάδοχη επιχείρηση», αναφέρει ο
διπλωματούχος μηχανικός διαχείρισης αποβλήτων RWTH Aachen και υπεύθυνος
ανάπτυξης δικτύου του συστήματος «Ανακύκλωση ΑΕΚΚ Κεντρικής Μακεδονίας
ΑΕ», Ηλίας Δημητριάδης.
Δυο συστήματα, κανένας έλεγχος
Στην
ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης λειτουργούν σήμερα δύο συλλογικά
συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και
κατεδαφίσεων. Τα συστήματα λειτουργούν επί ένα χρόνο, όμως από κανένα δε
ζητήθηκε σύμβαση συνεργασίας από εργολαβική εταιρία!
Και γιατί να
το κάνει κάποιος όταν δεν ελέγχεται από κανέναν για το πού πηγαίνει και
πώς διαχειρίζεται τα μπάζα του; Αποτέλεσμα είναι μια σειρά από ρέματα
να είναι φραγμένα και να πλημμυρίζουν, δάση, όπως το Σέιχ Σου για
παράδειγμα, να γεμίζουν κάθε τόσο με διάσπαρτους μπαζότοπους,
προστατευόμενες περιοχές, όπως το Δέλτα Αξιού, να αποτελούν υποδοχείς
φορτίων μπάζων κ.τ.λ.
Τα συγκεκριμένα συστήματα λειτουργούν υπέρ
της ανακύκλωσης και μπορούν να βάλουν τέλος στην απαράδεκτη κατάσταση
που επικρατεί. Οπως άλλωστε έγινε με τα αντίστοιχα συστήματα ανακύκλωσης
μπαταριών, ηλεκτρικών συσκευών, ελαστικών, συσκευασιών κ.τ.λ. Αρκεί να
υπάρχει η βούληση.
Ομως, τα μπάζα συνεχίζουν να εναποτίθενται σε
άγνωστα σημεία, η διαχείρισή τους δεν ελέγχεται, ούτε οι ποσότητές τους
και βέβαια δε γίνεται ανακύκλωση.
Ορια
Εννοείται
ότι οι προβλέψεις για την επίτευξη ποσοτικών στόχων στο νόμο και στην
κοινοτική νομοθεσία είναι εκτός τόπου και χρόνου:
1. Μέχρι 1
Ιανουαρίου 2012 η επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση άλλων υλικών
αποβλήτων και αξιοποίηση έπρεπε να ανέλθει κατ' ελάχιστον στο 30% ως
προς το συνολικό βάρος των μπάζων στη χώρα.
2. Μέχρι 1 Ιανουαρίου 2015 το ποσοστό αυτό πρέπει να ανέλθει στο 50%.
3. Μέχρι 1 Ιανουαρίου 2020 το ποσοστό πρέπει να ανέλθει στο 70%.
(Τάσιος Τασούλας-Αγγελιοφόρος)
